کلسی دکس (Calcidex)

مكانيسم اثر:

اگرچه یونهای كلسيم، منيزيم و فسفر جزو الكتروليت‌هاي مهم بوده و در سيستم بافري اسيد- باز نقش دارند اما وظيفه اصلي باليني آنها دخالت در متابوليسم بافتها مي‌باشد. وجود يونهاي كلسيم براي انقباض عضلات ضروری است. استراحت عضله به خروج يون كلسيم بستگي دارد. كلسيم براي عمل عصبي- عضلاني و همچنين اگزوسيتوز استيل كولين عصبي و انتقال ايمپالس‌ها در طول اعصاب مهم است. در همه اين شرايط يون كلسيم و منيزيم نقش مخالف هم را دارند و اين تداخل انواع تغييرهاي ايجاد شده در عملكرد عصبي- عضلاني در بيماري تب شير را تاييد مي‌كند. يون فسفات جزئي از سيستم بافرينگ بدن است و شكل دفع آن در ادرار، دفع يونهاي هيدروژن به داخل فيلترهاي بيروني را خنثي مي‌كند. در داخل سلول فسفات از طريق فسفوريلاسيون در متابوليسم بدن نقش دارد. همچنين در انتقال انرژي از طريق باندهاي غني از فسفات و نیز بعنوان فسفوليپيدهاي غشايي اهميت ساختماني دارد. يون منيزيم در سيستم كوانزيمي كه متابوليسم كربوهيدرات را با متابوليسم فسفات ارتباط مي‌دهد و نيز تامين انرژي براي انقباض عضلات نقش مهمي بعهده دارد. دکستروز یا گلوکز، یک تک قندی است که تنها منبع انرژی مغز بوده و مانع از بی حالی و ضعف شدید در دوران بیماری و نقاهت می‌گردد. به علت تک قندی بودن پس از تزریق به سرعت وارد خون شده و اعمال اثر می نماید. دکستروز تزریقی متابولیزه شده و بر اثر اکسیداسیون به آب و دی اکسیدکربن تبدیل می‌شود.

فارماكوكينتيك:

در نشخواركنندگان كلسيم جیره از طريق روده كوچك بر اساس نياز بدن جذب مي‌شود. در دام‌هاي بالغ جذب كلسيم در مواقع لازم مثلاً در دوره آبستني و شيرواري افزايش مي‌يابد. فاكتورهايي كه مي توانند جذب كلسيم را تحت تاثير قرار دهند شامل نوع جیره و مقدار كلسيم و فسفر موجود در جیره مي‌باشد. متابوليسم كلسيم و فسفر توسط هورمون پاراتيروئيد و ويتامين D  تحت تاثير قرار مي‌گيرد. هورمون پاراتيروئيد در پاسخ به كمبود كلسيم ترشح مي‌شود و باعث تبديل 25-دي هيدروكسي كوله كلسيفرول به 1 و 25-دي هيدروكسي كلسيفرول مي‌شود. هورمون پاراتيروئيد و 1 و 25 دي هيدروكسي كوله كلسيفرول با هم بازجذب كلسيم از استخوان را تحريك مي‌كنند و 1 و 25-دي هيدروكسي كلسيفرول به تنهايي جذب كلسيم از روده را تحريك مي‌كند.

كلسيم از استخوان و روده وارد خون مي‌شود. وقتی مقدار كلسيم سرم به بالاتر از حد نرمال مي‌رسد ترشح هورمون پاراتيروئيد مهار شده و ترشح كلسیتونين تحريك مي‌شود. غلظت زياد كلسیتونين بازجذب كلسيم از استخوان را مهار نموده و غلظت پايين هورمون پاراتيروئيد جذب كلسيم را مهار مي‌كند. كلسيم به طور عمده ازطريق مدفوع، ادرار و مقدار ناچيزي از طريق غدد عرق دفع مي‌شود. در دام هاي شيروار مقدار قابل توجهي كلسيم از طريق شير به خارج دفع مي شود.

موارد مصرف:

پيشگيري و درمان کمبود کلسیم (هایپوکلسمی) همراه با کمبود فسفر و منیزیم که با کمبود انرژی (هیپوگلیسمی) همزمان شده است، درمان تتاني ناشي از كمبود منيزيم درگاو و گوسفند، راشي‌تيسم (ریکتز) در دامهاي جوان و نرمي استخوان (استئومالاسی) در دامهای بالغ.

مقدار و روش مصرف:

گاو : 400-150 ميلي ليتر.

گوسفند و بز : 50 -20 ميلي ليتر.

به صورت زير جلدي و يا آهسته وريدي تزريق شود.

عوارض جانبي:

تجويز وريدي دارو بايد به آهستگي صورت گيرد چون غلظت زياد كلسيم مي‌تواند باعث ايست قلبي شود. اگر برادي كاردي يا آريتمي شديدي اتفاق افتاد تجويز بايد كند شود.

دامهاي دچار كمبود كلسيم و اندوتوكسمي مانند گاوهاي دچار ورم پستان كلي فرمي حاد به آريتمي هاي قلبي ناشی از تجويز وريدي حساس‌تر مي‌باشند.

تداخل دارويي:

كلسيم بروگلوكونات اگر با سفالوتين، پردنيزلون فسفات، تتراسيكلين‌ها، بيكربنات سديم، فنيل بوتازون و سولفاناميدها تركيب شود ناسازگار است.

نكات قابل توصيه:

قبل از تزريق محلول بايد تا دماي بدن گرم شود.

از تزريق داخل عضلاني دارو بدليل احتمال ايجاد ضايعات بافتي در ناحيه تزريق خودداري شود.

تزريق كلسيم بر حسب ضرورت طبق دستور دامپزشك ممكن است تا رفع علائم بيماري به دفعات تكرار گردد.

دوره پرهيز از مصرف:

ندارد.

شرايط نگهداري:

در دماي كمتر از 30  درجه سانتيگراد و دور از نور نگهداري شود. از يخ زدگي دارو جلوگيري شود.

بسته بندي:

اين دارو در ويال 250 ميلي ليتري عرضه مي‌گردد